فیزیک

کار و انرژی

تألیفی

کار انجام شده توسط نیروی ثابت

11 شکل زیر چهار وضعیت را نشان می‌دهد که در آنها بر جعبه‌ای که روی سطح بدون اصطکاکی به طرف راست به اندازهٔ مسافت d می‌لغزد، نیرویی وارد می‌شود. بزرگی نیروها یکسان و جهت آنها متفاوت است. به ترتیب از راست به چپ در کدام وضعیت کار انجام شده روی جعبه منفی، صفر و حداکثر است؟

  1.  
    3-4-2
       
  2.  
    4-2-1
       
  3.  
    1-2-4
       
  4.  
    1-4-2
       

پاسخ: گزینۀ 1
در همۀ وضعیت‌ها اندازۀ F و d یکسان است و تفاوت در زاویۀ بین جابه‌جایی و نیرو (cosθ) است. در وضعیت 2 بعد از تجزیۀ بردار نیرو، مؤلفۀ افقی آن در خلاف جهت جابه‌جایی خواهد بود (cos180°=-1) و کار منفی می‌باشد. در وضعیت 4 نیرو عمود بر جابه‌جایی است (cos90°=0) درنتیجه کار صفر می‌شود. در وضعیت 1 و 3 کار مثبت است و چون در وضعیت 3 زاویۀ نیرو و جابه‌جایی صفر است (cos0°=1) در نتیجه در این وضعیت کار حداکثر مقدار ممکن می‌باشد.
در وضعیت 1 به این دلیل کار مثبت است که بعد از تجزیۀ بردار نیرو، مؤلفۀ افقی آن هم جهت با جابه‌جایی می‌باشد.
θ1>θ3cosθ1<cosθ3
(Fcosθ1)d<(Fcosθ3)d
W2<0=W4<W1<W3
تألیفی

کار انجام شده توسط نیروی ثابت

12 جسمی به جرم 5 kg مطابق شکل از بالای سطح شیب‌داری تا سطح زمین جابه‌جا می‌شود. کار نیروی وزن جسم چند ژول است؟ (g=10 ms2)

  1.  
    -300
       
  2.  
    +2503
       
  3.  
    +300
       
  4.  
    -2503
       

پاسخ: گزینۀ 3
چون جسم از بالا به پایین جابه‌جا شده کار نیروی وزن مثبت است:
Wmg=mgsin30°d=+mgh=5×10×6=+300 J
تألیفی

کار انجام شده توسط نیروی ثابت

13 جسمی به جرم 5 kg را با شتاب ثابت 4 ms2 تا ارتفاع 20 m در راستای قائم بالا می‌بریم. کار انجام شده توسط نیروی بالابر چند ژول است؟ (g=10 ms2)

  1.  
    600
       
  2.  
    -600
       
  3.  
    1400
       
  4.  
    -1400
       

پاسخ: گزینۀ 3
WF=mg+ad=5×10+4×20=1400 J
تجربی 88

کار انجام شده توسط نیروی ثابت

14 چنانچه کار برایند نیروهای وارد بر جسمی در یک مسیر برابر صفر باشد، در این صورت کدام نتیجه‌گیری صحیح است؟

  1.   برایند نیروهای وارد بر جسم نیز لزوماً در آن مسیر صفر است.    
  2.   انرژی مکانیکی جسم در آن جابه‌جایی برابر صفر است.    
  3.   مجموع کار نیروهای وارد بر جسم نیز در آن جابه‌جایی برابر صفر است.    
  4.   در آن مسیر، انرژی مکانیکی جسم، ثابت است و برایند نیروهای وارد بر جسم لزوماً صفر نیست.    

پاسخ: گزینۀ 3
کار کمیتی نرده‌ای است یعنی برای محاسبۀ آن می‌توان کار برایند نیروهای وارد بر جسم را حساب کرد یا اینکه کار تک تک نیروهای وارد بر جسم را حساب کرد سپس با هم جمع کنیم.
گزینۀ 1: در حرکت دایره‌ای همواره نیروی مرکزگرا به جسم وارد می‌شود اما چون این نیرو بر مسیر حرکت عمود است، کار انجام شده توسط آن صفر است.
گزینۀ 2: و گزینۀ 4: آسانسوری را در نظر بگیرید که با تندی ثابت به طرف بالا حرکت می‌کند، چون تندی ثابت است در نتیجه برایند نیروهای وارده و همچنین کار برایند نیروهای وارد بر جسم درون آن صفر است اما می‌دانیم که با افزایش ارتفاع، انرژی پتانسیل گرانشی و انرژی مکانیکی آن افزایش می‌یابد.
ریاضی 92

کار انجام شده توسط نیروی ثابت

15 جسمی به جرم یک کیلوگرم در شرایط خلأ رها می‌شود و بعد از 4 ثانیه به زمین می‌رسد. کار نیروی وزن در ثانیۀ سوم سقوط چند ژول است؟

  1.  
    150
       
  2.  
    250
       
  3.  
    400
       
  4.  
    450
       

پاسخ: گزینۀ 2
حرکت به سمت پایین است بنابراین کار نیروی وزن برابر است با Wmg=+mgh.
باید جابه‌جایی در ثانیۀ سوم را حساب کنیم. برای این کار جابه‌جایی تا ثانیۀ سوم و جابه‌جایی تا ثانیۀ دوم را از هم کم می‌کنیم:
Δx3=12gt2=12×10×32=45 m
Δx2=12gt2=12×10×22=20 m
Δx3-Δx2=45-20=25 m
Wmg=+mgh=1×10×25=250 J

ریاضی 93 خارج کشور

کار انجام شده توسط نیروی ثابت

16 جسمی به جرم 3 kg روی سطح افقی به حال سکون قرار دارد. نیروی ثابت F=15 i+20 j در SI به جسم وارد می‌شود و جسم بر روی محور ‎x‏، 10 ‏متر جابه‌جا می‌شود. کار نیروی F در این جابه‌جایی چند ژول است؟

  1.  
    250
       
  2.  
    200
       
  3.  
    150
       
  4.  
    90
       

پاسخ: گزینۀ 3
چون جسم بر محور x حرکت می‌کند مؤلفۀ افقی نیروی F کار انجام می‌دهد و کار مؤلفۀ عمودی برابر صفر است زیرا این مؤلفه با جابه‌جایی زاویۀ 90 می‌سازد و cos(90)=0:
W=(Fcosθ)d=15×cos(0)×10=150 J
ریاضی 93

کار انجام شده توسط نیروی ثابت

17 در شکل زیر، به جسمی به جرم m=20 kg نیروی مناسب F به موازات سطح شیب‌دار وارد می‌شود تا جسم با تندی ثابت رو به پایین سطح حرکت کند. کار نیروی F در مدتی که جسم 2 متر روی سطح پایین می‌آید، چند ژول است؟ (‎sin37°=0/6‏، ‎g=10 ms2)

  1.  
    -260
       
  2.  
    -160
       
  3.  
    160
       
  4.  
    260
       

پاسخ: گزینۀ 2
قبل از وارد کردن نیروی F، نیروهایی که در راستای سطح شیب‌دار هستند را با هم مقایسه می‌کنیم تا جهت وارد کردن نیروی F را بدست آوریم:
fk=μkmgcos37°=0/25×20×10×0/8=40 N
mgsin37°=20×10×0/6=120N
mgsin37°>fk

پس در نبود نیروی F، جسم به سمت پایین حرکت می‌کند بنابراین ما باید نیروی F را به سمت بالای سطح شیب‌دار وارد کنیم به طوری که برایند نیروهایی که در راستای سطح شیب‌دار هستند یکدیگر را خنثی کنند تا جسم با تندی ثابت حرکت کند:
F+fk=mgsin37°
F+40=120F=80 N
WF=Fcos180°d=80×-1×2=-160 J
ریاضی 93 خارج کشور

کار انجام شده توسط نیروی ثابت

18 در شکل مقابل، برای هل دادن صندوقی به جرم 20 kg به سمت بالای سطح شیب‌دار، نیروی F به موازات سطح شیب‌دار به صندوق وارد می‌شود. در مدتی که صندوق 2 متر روی سطح شیب‌دار بالا می‌رود، کار نیرویی که از طرف سطح به صندوق وارد می‌شود، چند ژول است؟ (‎μk=14‏، ‎g=10 ms2‏ و ‎sin37°=0/6 است.)

  1.   صفر    
  2.  
    -80
       
  3.  
    -805
       
  4.  
    -8017
       

پاسخ: گزینۀ 2
دو نیرو از طرف سطح به جسم وارد می‌شود. یکی نیروی عمودی تکیه‌گاه (FN) است که برابر مؤلفۀ عمودی نیروی وزن (mgcos37°) است و چون بر جابه‌جایی عمود است کار آن صفر است. دیگری نیروی اصطحکاک جنبشی است که در راستای جابه‌جایی و در خلاف جهت آن است. بنابراین کاری که از طرف سطح بر روی جسم انجام می‌شود برابر کار نیروی اصطحکاک است:
sin37°=0/6  62+82=102  cos37°=0/8
fk=mgcos37°FNμk=20×10×810×14=40 N
Wfk=fkcos180°d=40×-1×2=-80 J
WR=WFN+Wfk=0+-80=-80 J
ریاضی 94

کار انجام شده توسط نیروی ثابت

19 جسمی به جرم 2 kg روی سطح شیب‌داری که با سطح افق زاویۀ 30° می‌سازد، با تندی ثابت رو به پایین می‌لغزد. اگر در این حرکت جسم به اندازۀ 2 متر جابه‌جا شود، کار نیروی اصطحکاک چند ژول است؟ (g=10 ms2)

  1.  
    -203
       
  2.  
    -103
       
  3.  
    -10
       
  4.  
    -20
       

پاسخ: گزینۀ 4
چون جسم با تندی ثابت حرکت می‌کند بنابراین نیروهایی که در راستای سطح شیب‌دار هستند یکدیگر را خنثی می‌کنند، یعنی:
fk=mgsin30°
Wfk=fkcos180°d=2×10×12×-1×2=-20 J
تجربی 96

کار انجام شده توسط نیروی ثابت

20 شخصی در طبقۀ سوم ساختمان، سوار آسانسور می‌شود و به طبقۀ دهم می‌رود. جرم شخص 70 kg است و یک کوله‌پشتی به جرم 5 kg بر دوش دارد. آسانسور بین طبقات پنجم تا هفتم مسافت 6 m را در مدت 2 ثانیه با تندی ثابت طی می‌کند. در این 2 ثانیه کار نیرویی که آسانسور به شخص وارد می‌کند، چند ژول است؟ (g=10 ms2)

  1.   صفر    
  2.  
    3900
       
  3.  
    4200
       
  4.  
    4500
       

پاسخ: گزینۀ 4
حرکت با تندی ثابت است یعنی شتاب صفر است و برایند نیروهای وارد به شخص در راستای جابه‌جایی صفر است. پس نیرویی که آسانسور به شخص وارد می‌کند برابر نیروی وزن آن است:
FN=mg=70+5=750 N
WFN=FNcosθd=750×1×6=4500 J
×


تست‌های کنکور‌های سراسری درس فیزیک رشته ریاضی
مشاهده
تست‌های تألیفی درس فیزیک رشته ریاضی و تجربی
مشاهده
تست‌های کنکور‌های سراسری درس فیزیک رشته تجربی
مشاهده